LandbouwInfrastructuurNatuur & OmgevingWater & Kust

TerraFlood: overstromingen in kaart brengen met behulp van Sentinel-1

Waar vindt wateroverlast plaats? Wat is de omvang van de overstroming? Hoe vaak komt wateroverlast voor? Overheidsinstanties, brandweerlieden, verzekeraars,… trachten deze vragen te beantwoorden op basis van waterpeilmetingen, dronevluchten, veldbezoeken, nieuwsberichten, social media… Een duidelijk en volledig ruimtelijk inzicht verkrijgen is echter moeilijk. Door Sentinel-1-satellietgegevens te combineren met gegevens over bodembedekking, hoogte en overstromingsrisico’s, biedt TerraFlood ruimtelijk consistente overstromingswaarnemingen, onafhankelijk van de weersomstandigheden.

Overstromingen in Vlaanderen

In Vlaanderen worden rivieren en beken nauw opgevolgd en gereguleerd. Desalniettemin komen er regelmatig overstromingen voor door de opeenstapeling van regenachtige dagen in de herfst-winter en intense buien in de zomer. Vaak is het buitengewoon moeilijk om deze overstromingen in kaart te brengen, aangezien er meestal wolken aanwezig zijn. Gelukkig leveren de Sentinel-1 SAR-satellieten beelden in zowel zonnige als bewolkte omstandigheden.
TerraFlood combineert de Sentinel-1 beelden die vastgelegd worden tijdens een overstroming, met gegevens over bodembedekking, hoogte en overstromingsrisico om vervolgens ruimtelijk consistente overstromingskaarten ter beschikking te stellen.

Overstromingen monitoren onafhankelijk van weersomstandigheden

Inzicht in het plaatsvinden en de dynamiek van overstromingen

TerraFlood, een initiatief van VMM, Universiteit Gent en VITO, is in feite een 'Virtual Machine' applicatie (virtuele applicatie) die gratis kan worden aangevraagd via Terrascope. Het biedt inzicht in het voorkomen en de dynamiek van overstromingen voor eenieder die met de overstromingsproblematiek wordt geconfronteerd.

(bijna) realtime inzichten in de status van overstromingen
Objectieve gegevens, onafhankelijk van de weersomstandigheden
Een combinatie van verschillende gegevensbronnen waaronder SAR, hoogte, bodembedekking en overstromingsrisico
Snelle en gemakkelijke toegang tot interpreteerbare informatie
Inzicht in de ruimtelijke en temporele dynamieken van overstromingen

Een beknopt overzicht van overstromingen
Door het gewenste gebied en tijdsbereik te bepalen, krijg je als gebruiker gemakkelijk toegang tot ruimtelijk consistente overstromingskaarten. Deze kaarten zijn gebaseerd op alle Sentinel-1-waarnemingen binnen het gespecifieerde tijdsbestek en geven overstromingen aan in zowel open gebieden als nabij bomenrijen en in bossen.
Bijgewerkte overstromingskaarten binnen de 24 uur
TerraFlood is gebaseerd op gegevens van de Sentinel-1-satellieten, die elke 1 tot 3 dagen passeren, afhankelijk van de locatie. Over het algemeen kunnen de overstromingskaarten tussen 8 en 24u na de waarneming al geraadpleegd worden, waardoor gebruikers tijdig én gericht actie kunnen ondernemen.
Overstromingsdynamiek in tijd en ruimte
De Sentinel-1 satellieten werden gelanceerd in 2014 en 2016 en bouwen een steeds groeiend beeldarchief op. Op basis van dit archief kan TerraFlood inzicht geven in de ruimtelijke en temporele dynamiek vanaf 2015.

Belanghebbenden

Overheidsinstanties en bedrijven die zich bezighouden met waterbeheer
Overheidsinstanties en bedrijven die zich bezighouden met ruimtelijke ordening
Verzekeringsmaatschappijen, zodat ze meer inzicht krijgen in schadeclaims en hun tarifering kunnen afstemmen op objectieve informatie.
Landbouwers die vaak schade lijden door overstromingen
Milieu- en natuurorganisaties (Natuurpunt, ANB,…)
R&D experten, onderzoekers en consultants, geïnteresseerd in het plaatsvinden en de dynamiek van overstromingen

Inzichten in overstromingen in tijd en ruimte

Informatie en dynamiek

Overstromingskaarten

Overstromingskaarten geven aan hoe vaak overstromingen plaatsvinden. Onderstaand Sentinel-1 beeld toont bijvoorbeeld de overstromingstoestand in Boortmeerbeek op 29 februari 2020.

Ruimtelijke dynamiek

Overstromingskaarten laten ruimtelijke verschillen in overstromingsfrequentie zien. Onderstaand voorbeeld toont het aantal overstromingen in Oostkamp tussen 2015 en 2020

Temporele dynamiek

Grafieken van overstroomde gebieden laten zien hoe overstromingen in de loop van de tijd evolueren. Hier ziet u een gedetecteerd gebied in Herk-de-Stad over de periode februari-maart 2020.

"De TerraFlood kaarten zijn een relevante aanvulling op alle andere informatiebronnen, en brengen ons een belangrijke stap dichter bij het zo volledig en correct mogelijk in beeld brengen van overstromingen."

Bram Vogels

Vlaamse Milieumaatschappij (VMM)